Novembro non é só o mes da mata, dos magostos e do Samaín. Tamén é, dende hai unha década, o mes da ciencia e, dende hai tres anos, o mes da ciencia e da tecnoloxía en galego.
No ano 2001, a UNESCO decidiu declarar o 10 de Santos como Día Mundial da Ciencia para a Paz e o Desenvolvemento coa finalidade de promover a utilización responsable da ciencia en beneficio das sociedades e, nomeadamente, na erradicación da pobreza e a prol da seguridade humana. Tamén persegue unha maior conciencia social da importancia da ciencia e reducir a fenda existente entre a ciencia e a sociedade.
Dende hai tres anos, a celebración da UNESCO foi adoptada nos centros educativos galegos como Día da Ciencia e da Tecnoloxía en Galego. O obxectivo principal desta efeméride, en consonancia co achegamento entre lingua e sociedade e mais co papel da ciencia a prol do desenvolvemento humano que propugna a UNESCO, é o de mostrar que a lingua galega é útil para facer ciencia e, no eido do ensino, para impartir as materias científico-técnicas.
Ramón Verea
Este ano, o profesorado agrupado arredor de IGACIENCIA (Institución Galega de Ciencia) propón centrar a celebración na tecnoloxía e nas figuras de Leonardo da Vinci e mais do galego Ramón Verea, inventor, entre outras cousas, dunha das primeiras calculadoras.
Ramón Silvestre Verea García (Curantes-A Estrada, 1833 – Bos Aires, 1899) é un dos pais das modernas máquinas de calcular. En 1878 patentou nos Estados Unidos de América un enxeño que, a diferenza dos seus predecesores –que só sumaban e restaban amodo- era capaz de multiplicar e de dividir instantaneamente incluíndo ata 15 cifras no resultado. O seu invento supuxo unha enorme contribución ao futuro desenvolvemento da computación. O prototipo deseñado por Ramón Verea exponse hoxe na colección de enxeños de cálculo que IBM ten na súa sé de Nova York.
O mércores 7 de novembro, ás 12.45 h, Olimpio Arca Caldas, biógrafo de Ramón Verea, impartirá unha conferencia organizada pola Secretaría Xeral de Política Lingüística no IES Xelmírez I de Santiago de Compostela. No seu relatorio, presentaralle ao alumnado deste centro a vida e a obra do ilustre estradense.
Recursos para celebrar a ciencia e a tecnoloxía en galego
Para a celebración deste ano, IGACIENCIA propón centrarse na bicicleta e mais na construción dunha ponte deseñada por Leonardo da Vinci.
A Asociación do Profesorado de Tecnoloxía de Galicia (APETEGA) pon á nosa disposición tamén un interesante xogo chamado Tecnopoly. A partida desenvólvese sobre un taboleiro semellante ao do Monopoly, onde as rúas que se poden mercar foron substituídas por patentes ou dereitos de explotación dos inventos máis relevantes da historia da humanidade.
A Coordinadora Galega de Equipos de Dinamización e Normalización da Lingua Galega e mais o Servizo de Normalización Lingüística da Universidade de Santiago propoñen un ano máis unha videoconferencia para alumnado de educación secundaria que se celebrará o día 6 de novembro.O título desta videoconferencia é "Facendo física de partículas polo mundo" e nela o estudantado poderá dialogar con cinco físicos galegos que participan nos experimentos do LHC e que relatarán a súa experiencia profesional e mais as vantaxes que o coñecemento do galego lles supuxo para o desenvolvemento do seu labor científico
Se ben estas tres propostas de traballo se dirixen a alumnado de secundaria, o Día da Ciencia tamén se traballa en infantil e primaria. Para mostra, velaquí diferentes materiais elaborados por equipos de dinamización da lingua galega destas etapas educativas:
Léxico científico
A Universidade de Santiago de Compostela, a través do seu Servizo de Normalización, pon a disposición do público unha serie de vocabularios do ámbito científico que poden resultarlles útiles ao profesorado e ao alumnado para traballaren en galego.
Outros recursos de interese
